با این که خداوند سبحان مى فرماید: «سَنُرِیهِمْ ءَایَـتِنَا فِى الاْءَفَاقِ وَ فِى آ أَنفُسِهِمْ»(1) به زودى نشانه هاى روشن خود را در نواحى [ آسمان و زمین] و در وجود خود آنان به ایشان ارایه خواهیم داد.
هم چنین مى فرماید: «قُلِ انظُرُواْ مَاذَا فِى السَّمَـوَ تِ وَ الاْءَرْضِ»(2) بگو: بنگرید که در آسمان ها و زمین چه چیز است. آیا ممکن است با وجود خلوص و صدق در استعلام وطلب، هدایت و ارایه ى آیات معرفت براى انسان نباشد؟! بابِ رسیدن به کمالات و لقاءاللّه مفتوح است.
حیف نیست این مراحل را که از راه بندگى حاصل مى شود، نداشته و از آن ها محروم باشیم؟! در زمینه ى معرفت وارد شده است : «ما کُنْتُ أَعْبُدُ رَبّا لَمْ أَرَهُ.»(3) من کسى نیستم که پروردگارِ ندیده را بپرستم. و نیز: «عَمِیَتْ عَیْنٌ لا تَراکَ عَلَیْها رَقِیبا.»(4) چشمى که تو را ناظر بر خود نبیند، کور است [یا: کورباد!].
و یا این که: «رَأَتْهُ الْقُلُوبُ بِحَقآئِقِ الاْءِیمانِ.»(5) دل ها او را با ایمان هاى واقعى مى بینند. هم چنین: «نَزَلَ مِنْ رَبِّهِ مَنْزِلَةً فَرآهُ بِقَلْبِهِ.»(6) نسبت به پروردگارش در منزلتى قرار گرفت تا این که او را با قلبش مشاهده نمود.
1. سوره ى فصّلت: آیه ى 53.
2. سوره ى یونس، آیه ى 101.
3. اصول کافى، ج 1، ص 197 و 138؛ بحارالانوار، ج 4، ص 44، 52 و 304.
4. ر.ک: بحارالانوار، ج 64، ص 142؛ ج 95، ص 226؛ اقبال الاعمال، ص 349.
5. اصول کافى، ج 1، ص 97 و 138؛ بحارالانوار، ج 4، ص 26، 27، 32، 33، 44، 52، 54 و 304.
6. مشابه: المیزان، ج 19، ص 31.