هر که استغفار کند خدا براى او از هر غمى گشایش و از هر تنگنایى
مفرى پدید آرد و او را از جایى که انتظار ندارد روزى دهد زیرا
گناه مانع فیض و رزق است و استغفار گناه را مى‌شوید
رسول اکرم صلی الله علیه واله
... انسان تا گناه را ترک نکند ، هیچ ذکر و دعایی در او تاثیر نمی گذارد و از عبادت خود استفاده و لذتی نمی برد . نه تنها گناه بلکه افراط در مباهات نیز که انسان به آنها رغبت نشان می دهد « افراط در لذت ، افراط در خوردن ، افراط در سخن گفتن و ... » باعث می شود که انسان از درک لذت و شیرینی ایمان محروم شود .
گناه هر چند کوچک باشد چون نافرمانی خداوند است ، بزرگ است .
به هر بلایی که دچار می شویم ، ریشه اش در گناهان ماست . حضرت امیرالمومنین علی (ع) می فرماید : هیچ نکبت و بدبختی به بنده نمی رسد مگر بخاطر گناه .
اصلا اعمال و رفتار ما در سیر و افلاک ، آسمانها و آب و هوا تاثیر دارد . گاهی گناه باعث می شود که دنیای انسان آباد شود ، اما این آبادی نعمت نیست ، بلکه نعمت و نکبت است .
از حضرت آیت ا... بهجت ( حفظهم ا... ) درخواست دستورالعمل اخلاقی نمودند و ایشان که مشغول ذکر هستند ، سر بلند کردند و فرمودند : « تا می توانید گناه نکنید .»
با بررسی آیات و روایات معصومین (ع) بدست می آید که انجام گناه دارای اثرات گوناگون و شومی است که نمونه هایی از آثار آن: قساوت قلب ، سلب نعمت ، عدم استجابت دعا ، قطع روزی ، محرومیت از نماز شب و عدم امن از حوادث و ... می باشد و سلب توفیقات دیگر .
امام محمدباقر (ع) می فرماید : « وقتی انسان گناه می کند در قلب او نقطه سیاهی پدید می اید ، اگر توبه کرد ، آن نقطه پاک می شود ولی اگر بر گناه خود افزود آن نقطه گسترده می شود بطوری که همه قلب او را فرا می گیرد و بعد هرگز رستگار نمی شود .1
فیض ذات اقدس باریتعالی قطع ناشدنی است و تنها مانع برای دریافت فیض حق « گناه » است.
حضرت آیت ا... بهجت می فرمایند : « من راهم این است که دستورالعمل در یک چیز جمع شده ، در یک کلمه خیلی کوچک و آن « ترک گناه » است . و تمام دستورات خودشان بعدا می اید .
ترک گناه مثل چشمه ای است که همه چیز را بدنبال دارد ، شما گناه را ترک کنید دستورات بعدی و عبادات دیگر خود به خود به سمت شما می آید . 2
چه زیبا فرمود حضرت امیر (ع) : « نابود شد کسی که ارزش خودش را ندانست .» اصلا یکی از عوامل بازدارنده گناه این است که انسان پی به ارزش خود ببرد . به راستی اگر ما خود را بشناسیم و به شخصیت خود توجه کنیم ، همین توجه ما را از گناه باز می دارد . پس ما اگر خودمان بخواهیم ، اگر همت کنیم می توانیم گناه نکنیم .
ز دست غیر ننالم چرا که همچو حباب
همیشه خانه خراب هوای خویشتنم
... به هر بلایی که گرفتار آییم ، از هر توفیق و نعمتی که محروم گردیم ، ریشه اش در گناهان ماست ، اما ما مطالبه نمی کنیم تا ببینیم از کجا ضربه دیده ایم .
هر خوراکى که بسیار مورد علاقه باشد، لیسیدنى خواهد بود؛ خوراک خوشمزه و لذیذ را نه تنها مىخورند، بلکه کاسهاش را نیز مىلیسند.
ابلیس، همانند آشپزی ماهر و زبر دست، دروغ را چون غذایی لذیذ و خوشمزه در نظر انسان می آراید به گونه ای که برخی انسانها مشتریان دائمی این رستوران می شوند.
بسیاری از افراد دروغگو و دروغ پرداز کاسه لیس ابلیس هستند و روزگار خود رادر این دام شیطان به سر مىآورند.
منبع:
*بحار الانوار، ج60، ص217.
ثبات دل
گاهی دل، آیینه ی بیرون و محیط اطراف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود؛ از آن چه دور و بر آن میگذرد، اثر میپذیرد و حرفها، رفتارها، صحنهها و عملها در آن انعکاس مییابد؛ وسوسهها به تشویشش میکشد؛ جاذبهها دچار لغزشش میسازد؛ تحولات جامعه او را هم عوض میکند؛ برخورداریها به غفلتش میکشاند؛ شبههافکنیها از راه حق به در میبردش و چنین عوارضی، کم نیست.
این است که ثبات دل بر آن چه حق، خوب و ارزش الهی است، اهمیت مییابد. در دعاهایمان از خدا میخواهیم: «ثبّت قلبی علیدینک ...؛ پروردگارا! دلم را بر آیین خودت، استوار و پابرجا بدار» و این دعایی است که پیوسته حضرت رسول( صلیاللهعلیهوآله ) از خدایش میخواست.(1)
کم نبودهاند آنان که عمری در دامن اسلام زیسته، با باورهای دینی به سر بردهاند؛ اما در لحظات واپسین، با حالت کفر، نفاق و عناد مردهاند. «عاقبت به خیری» از همین جاست که ارزش مییابد و از بهترین خواستههای ما از آستان الهی به شمار میآید.
در تاریخ، از عابدی سخن گفته شده که پس از عمری پارسایی، عبادت و صومعهنشینی، در حادثهای، فریب نفس امّاره را خورد و رسوای عالم گشت و در پای چوبه دار، یک لحظه بر ابلیس سجده کرد و هم دنیایش را باخت و هم آخرتش را سوزاند.
دل، حالتی میان خیر و شر و صلاح و فساد دارد و مصون از لغزیدن به سمت تباهی نیست؛ هیچ کس هم نبایدخاطرجمع باشد که «ما به انحراف و کفر کشیده نخواهیم شد»! باید از خدا خواست تا دل را در مسیر پاکی، نورانیت و عبودیت استوار بدارد.
مراقبت از حالات دل و به اصطلاح عارفان، «کشیک نفس کشیدن»، میتواند این ثبات را فراهم آورد و خطر لغزشها را بکاهد. بدترین حالت برای انسان، ضلالت پس از هدایت است. سقوط پایگاه دل در برابر هجوم قوای شیطانی و نبودن نیروهای مقاوم، این سرنوشت را برای دل پیش میآورد.
در دعاهای قرآنی چنین آمده است:
«ربّنا لا تزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا؛ خداوندا! پس از آن که هدایتمان کردی، دلهای ما را از حق برنگردان»(2)
این خواسته، نشان میدهد که این خطر، همیشه محتمل است و هدایت یافتگان، نباید احساس امنیت صددرصد کنند و از تحولات درونی، روحی و فکری خویش غافل شوند.
ماه رجب یکی از ماههای پرفیض و برکت است، این ماه فرصتی برای خداشناسی و خودسازی است و در فضیلت آن همین بس که در صحرای محشر و در میان همه دل نگرانیها، آوائی در گوشها طنین انداز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود که ` این الرجبیون` کجایند کسانی که ماه رجب را محترم شمرده و اعمالی از آن ماه را انجام داده اند؟ و بدین ترتیب آن افراد از دیگران جدا شده و به رضوان الهی داخل می شوند.
و حالا اگر تو هم به دنبال توشه سفر آخرت هستی، اینجا و امروز زاد و توشه مهیاست! کمی همت می خواهد تا از آن بهره های بسیار بگیری.
ماه رجب ماه خداست ( و همین امر برای بزرگداشت حرمت این ماه ـ اگر بندگان دریابند ـ کافی است) و ماهی در حرمت و فضیلت به آن نمی رسد و شعبان ماه رسول خدا و رمضان ماه امت رسول خدا.
اگر به دنبال فرصتی برای توبه و عذر خواهی در پیشگاه خداوند متعال هستید، مژده باد بر شما که رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمودند: "ماه رجب ماه استغفار امت من است، پس بسیار بگویید: استغفر الله و اسئله التوبه."
اگر نگران آتش جهنم هستید که بواسطه بار سنگین گناهان برای خود آماده کرده اید، بدانید پیشوای هفتم شیعیان جهان ـ که سلام و درود خدا بر او باد ـ بشارت فرمودند : "هر که یک روز از ماه رجب را روزه بدارد، آتش یکساله جهنم از او دور می شود!"
اگر طالب بهشت پروردگار هستید، بدانید امام کاظم ـ علیه السلام ـ فرمودند: "هر که سه روز از ماه رجب را روزه بدارد، خدا بهشت را بر او واجب می کند."
... و به راستی که این ماه، برای بندگانی که خود را در پیشگاه خداوند رحیم، خسران زده می بینند و یقین دارند که جز به فضل و رحمت او نمی توانند گامی در مسیر بندگی او بردارند، ماه حراج پروردگار متعال است
تو دوست خوب من نیز زین پس با من همراه شو تا از اعمال این ماه ـ به فضل پروردگار و عنایت امام زمان ـ علیه السلام ـ هر از گاهی بهره گیریم.
به امید قبولی اعمال در بارگاهش! و به امید ظهور هر چه زودتر آخرین حجت الهی...."
آری ماه رجب فرا رسید و چه زیبا که اولین روز آن مصادف گردید با جمعه . یکی دیگر از جمعه های غیبت مولای پرده نشین ... شاید این جمعه بیایید... شاید...
جمعه های غیبت و فراق یکی پس از دیگری می آیند و می روند اما چشمان گناهکار هنوز در خواب غفلت ...
اما معتکفین درگاه دوست خود را مهیا می کنند برای میهمانی سه روزه ...
مولای من اگر دعای شما نباشد... اگر نگاه شما نباشد.... اگر مراقبت شما نباشد ... کمتر از آنی وجود خویش را در فنا می بینم ... همان گونه که مادر دست طفل خویش را می گیرد تا به بیراهه نرود و آسیب نبیند ما نیز دست خویش را به سوی آستانت بلند می کنیم به امید آنکه دستگیری از سوی شما باشد .
- شب زنده داری بر عمر و روزیتان میافزاید.
- پیامبران و اوصیاء الهی برای این که طمعی به بیت المال نداشته باشند هر کدامشان مشغول کاری بودند.
- عاقل بدون ایمان، شیطان است.
- عمر شما در اثر خدمت به مردم زیاد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
- اگر خدا را میخواهی باید از خودیت خودت بگذری.
- باید عمل به دستورات و اوامر معصومین سلام الله علیهم کرد، نه این که ما بتوانیم مثل آنها بشویم.
- حضرت ملک الموت علیه السلام به صورت عمل خودمان ظاهر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
- در اولین قدم سیر و سلوک، پروردگار متعال آزمایش را شروع میکند.
- مقام مراقبه یعنی این که سالک تمام و کمال در محضر و حضور حضرت حق قرار دارد.
- اول سفر الی الله سحرخیزی است.
- وسایل وصال به مطلوب را نیز باید دوست داشت.
- تنها راه تشخیص وسوسه شیطانی از نفحات قدسی مراقبه است.
- اگر تحصیلات علمی شما با علم اخلاق توأم نباشد، منقطع می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
- خدای متعال میفرماید: ای دنیا! خدمتگزار باش کسی را که خدمتگزار من است. یعنی کسی که (همّ او واحد است) و آزار بده کسی را که خدمتگزار توست.
- هر انسانی یک تکلیف اجتماعی دارد و یک تکلیف انفرادی.
- دین، عمل به بندگی حضرت حق است.
- اگر سالک بداند که در شناخت پروردگار چه چیزی نهفته است دیگر به زرق و برق دنیا اهمیت نمیدهد.
- اگر از باب رحمت حق، قصد ورود دارید، باید کمی پول خرج کنید و به فقرا و مسکینان و یتیمان کمک کنید.
- موسی علیه السلام ده سال در مدین، شاگردی کرد و استاد شد. بدون استاد نمیشود سیر کرد.
- اگر اراه کنی که خودت را حفظ بکنی پروردگار هم در هنگام ارتکاب به معاصی برای تو ایجاد مانع میکند.
- اگر آن دین خالص در قلب ما وارد شود تمام آن شلوغیها از قلب مفارقت میکند. پس دلیل شلوغی قلبی من اینست که از دین خالص در آن خبری نیست.
- رسول اکرم صلی الله علیه و آله میفرمایند: اگر کسی ما را دوست دارد باید به دستورات ما عمل کند آیا کافی است کسی بگوید من علی را دوست دارم ولی فعال نباشد و عمل به فرمایشان ایشان نداشته باشد؟!
- باید نه آنقدر تنبل باشید که مردم بگویند کلّ [وبال] بر جامعه است و نه آنقدر فعالیت در دنیا داشته باشید که عرف بگوید چهار دست و پا افتاده روی دنیا.
- روش رسول اکرم صلی الله علیه و آله از طریق اخلاق عملی است. علم رسول خدا علم رهبانیت نیست.
- علم حقیقی علمی است که انسان را به هدایت خاصه راهنمایی کند. علمی است که او را به احوال دلش آگاه بکند.
- خداوند متعال از جهل نمیگذرد.
- حب دنیا و حب خدا در یک دل جای نمیگیرد. باید از یکی از آنها گذشت.
- خوش خلقی، خوی حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله است، مردم را با اخلاق عملی و با روی خوش به اسلام دعوت کنید.
- گمشده مؤمن حکمت و دانش است. این از ملاقات با امام زمان (عج) بالاتر است.
- علم را برای عمل کردن یاد بگیرید. علت عدم رسیدن ما به مقامات عالیه اینست که ما عمل در کلاسهای قبل نکردیم.
- امر آخرتتان را اصلاح کنید تا امورات دنیای شما اصلاح شود.
- آنچه که شما در سفر آخرت همراهتان دارید علم و عمل صالح خود شما است.
- قدم به قدم عمل خود را با فرمایشات معصومین سلام الله علیهم منطبق کنید.
- تنها یاور شما در مواجهه با حضرت ملک الموت سلام الله علیه عمل صالح شماست.
- تعلقات است که مانع پرواز انسان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
- توفیق شما در سیر الی الله منوط به اینست که چقدر به افراد جامعه احسان میکنید و این در رأس امور است.
- اهل بهشت حسرت هیچ ساعتی از عمر خود را نمیخوردند، الا ساعاتی را که در دنیا در غفلت بودند و ذکر پروردگار متعال را نکرده بودند.
- آن نیرویی که بتواند شما را در مقابل شیطان و نفس محافظت کند محبت به پروردگار متعال است.
- مباد نعمتهای خدای متعال شما را مغرور کند.
- اگر بخواهید از دنیا استفاده کنید باید اول از پله آخرت شروع کنید.
- تا زمانی که توجه به حضرت حق دارید در رحمت خداوند متعال هستید.
- ابلیس شاگرد نفس است، اگر شما بخواهید این نفس را که استاد شیطان است بکوبید و رامش کنید باید خود را فقیر کنید، باید خودتان را در مقابل عظمت حضرت حق هیچ بدانید.
- بعد از این مرحله، مرحله شب زندهداری است. این دو راه، راه مبارزه با نفس است.
- قلب خانه ملائکه است، صفات رذیله مثل سگهای پارس کنندهای هستند و ملائکه در خانهای که سگ باشد وارد نمیشود.
- آن شیطانی که مسئول نماز شب است از همه قویتر است در وسوسه کردن. اما نسبت به مخلصین اسلحهاش کارگر نیست. مواظب آن شیطان باشید.
- هی در صدد نباشید روایت بنویسید و علم دیگری یاد بگیرید، باید عمل هم با آن همراه باشد. اگر به دانستنیهایتان عمل نکردید هر روز از پروردگار متعال دورتر میشوید.
- هر چقدر ایمان مومن ترقی بکند یک غصهای بر او مسلط می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود که نکند حجابی بیاید و بین او و محبوبش جدایی افکند.
- در آخر الزمان شیطان میآید و اول کاری که میکند عقیدهها را میبرد.
منبع:
عالمان شهر اخلاق، سرپرست گروه مولفین سید محمدمهدی طباطبایی
